Tháng tư về, Cần Thơ lại rộn ràng hơn với hương thơm của bột nếp, dừa rám vàng và lá chuối thoảng trong gió. Đó là lúc Lễ hội bánh dân gian Nam Bộ bắt đầu, một góc quê giữa lòng phố, nơi người ta tìm về với những ký ức ngọt ngào của bếp lửa, của những ngày thơ bé chờ mẹ hấp nồi bánh bò nghi ngút khói.
Chiếc bánh gói cả hồn quê
Lễ hội mỗi năm quy tụ hàng trăm loại bánh từ khắp các tỉnh miền Tây, mỗi thứ mang một câu chuyện riêng. Có cái mềm mượt như bánh da lợn, thơm nồng vị lá dứa. Có cái dẻo dai như bánh ít, bọc trong lớp lá chuối xanh mướt. Có cái giản dị như bánh chuối, chỉ cần trái chuối xiêm chín muồi, thêm chút bột rồi đem hấp là đã có một món quà quê trọn vẹn.
Bánh dân gian không cầu kỳ, nhưng gói ghém cả tinh túy đất trời. Là hạt nếp thơm, là nước cốt dừa béo ngậy, là lá chuối được lau bằng bàn tay tỉ mẩn của má, của ngoại. Ăn một miếng bánh, như thấy lại cả một miền ký ức bình yên, nơi bếp củi đỏ lửa, nơi những câu chuyện xưa vẫn còn vương trên môi.
Những người giữ lửa
Giữa không gian lễ hội, thấp thoáng những dáng áo bà ba cần mẫn bên thau bột, đôi tay thoăn thoắt nặn bánh, gói bánh, rọc từng tàu lá chuối sao cho vừa vặn. Họ là những nghệ nhân đã gắn bó với bột nếp, đậu xanh cả một đời, những người vẫn giữ nguyên cách làm bánh truyền thống dù xã hội đã đổi thay.
Bà Hai, một nghệ nhân đến từ Bến Tre, vừa gói bánh ú tro vừa kể:
“Hồi trước, mấy đứa nhỏ hay xúm lại coi bà ngoại gói bánh, đứa nào cũng đòi được nắn bột, nhưng làm sao khéo bằng tay người lớn được. Giờ lớn rồi, tụi nó đi làm xa, lâu lâu về, vẫn nhắc hoài: ‘Má ơi, thèm bánh tro của má quá!'”
Những chiếc bánh không chỉ là món ăn, mà còn là lời nhắc nhở về một thời đã qua, về những người bà, người mẹ, những người đã dành cả tuổi thanh xuân bên bếp lửa để giữ lại hương vị quê nhà.
Lễ hội không chỉ là một sự kiện, mà là một cách để giữ gìn và lan tỏa văn hóa. Khi người ta còn háo hức học cách làm bánh, khi trẻ con vẫn còn tò mò về những chiếc bánh quê, thì những giá trị cũ vẫn chưa bị quên lãng.
Giữ lại những gì thuộc về quê hương
Giữa thành phố tấp nập, vẫn có một nơi để người ta dừng lại, hít một hơi thật sâu và nhớ về mùi bánh nếp mẹ từng làm. Những chiếc bánh dân gian không chỉ là thức quà, mà còn là một phần ký ức, một phần tuổi thơ của biết bao thế hệ.
Và nếu một ngày nào đó, bạn thèm cảm giác được ngồi bên bếp lửa, nghe mùi khói vương trên tóc, thử một lần về miền Tây, về với lễ hội bánh dân gian Nam Bộ, để thấy quê hương vẫn còn đây, trong từng hương vị mộc mạc, giản dị mà đong đầy thương nhớ.
