Table of Contents
ToggleNhắc tới bánh xèo, người miền Tây không ai không biết. Không biết từ khi nào, món bánh dân dã này lại gắn bó với đời sống quê như một phần máu thịt. Ngày mưa hay ngày nắng, ngày Tết hay ngày thường, chỉ cần có người thèm, là bếp lại đỏ lửa, mùi bánh xèo lại len qua mái lá, qua hàng dừa, thơm đến nao lòng.
Bánh xèo miền Tây không giống bánh xèo nơi khác. Nếu bánh xèo miền Trung nhỏ xinh, giòn rụm thì bánh xèo miền Tây lại to tròn, mép bánh mỏng tang, ôm lấy phần nhân đầy đặn. Người quê làm bánh chẳng cần cân đo, cứ áng chừng bằng mắt, bằng tay, bằng cả kinh nghiệm mấy chục năm của má, của bà.
Ngày trước, bánh xèo đơn giản lắm. Bột gạo xay nhuyễn, hòa với nước cốt dừa béo ngậy, thêm chút nghệ giã nhuyễn cho vàng ươm. Nhân bánh chỉ có giá, ít tép bạc hay vài lát củ sắn. Vậy mà ăn vào, cái giòn của bánh, cái béo của dừa, cái mặn mòi của nhân hòa quyện, ngon đến lạ.
Bây giờ, bánh xèo có đủ loại nhân: tôm, thịt, nấm, củ hũ dừa, đôi khi có cả bông điên điển, bông súng vào mùa nước nổi. Dẫu nhân có thay đổi, nhưng cái hồn quê trong từng chiếc bánh vẫn còn nguyên vẹn.
Miền Tây có một thói quen, đến Tết Đoan Ngọ (mùng 5 tháng 5 âm lịch), nhiều nhà lại mua bánh xèo về cúng. Người ta nói rằng, bánh xèo có màu vàng, đổ trên lửa lớn, tượng trưng cho sự xua đuổi xui rủi, đón điều may mắn.
Cúng xong, cả nhà quây quần bên mâm bánh, không cần mâm cao cỗ đầy, chỉ cần chiếc bánh nóng hổi, chấm nước mắm chua ngọt, là đủ ấm lòng. Mà bánh xèo phải ăn lúc mới đổ, lớp vỏ còn giòn, nhân còn thơm lừng, ăn tới đâu nghe rôm rốp tới đó mới đã.
Đổ bánh xèo không khó nhưng để có cái bánh ngon đúng điệu thì phải biết cách. Bột bánh phải pha từ gạo ngâm, xay nhuyễn, hòa với nước cốt dừa sao cho không quá đặc, không quá lỏng. Chảo gang bắc lên bếp củi, quét một lớp mỡ heo, rồi chế bột vào. Tiếng “xèo” vang lên vui tai, mùi thơm ngậy bốc lên, cả góc bếp dậy mùi béo bùi của dừa, của gạo.
Nhân bánh được trải đều, đậy nắp lại, chờ một chút cho nhân chín, rồi khéo léo gấp đôi bánh, sao cho mép bánh vẫn giòn, vẫn mỏng. Bánh vừa đổ xong, ai cũng tranh ăn cái đầu tiên, thổi phù phù cho bớt nóng, cắn một miếng, hương vị quê nhà như tan ngay nơi đầu lưỡi.
Bánh xèo miền Tây không ăn bằng đũa. Ai cũng biết vậy. Cách ăn đúng điệu nhất là lấy một miếng bánh, cuốn với rau sống, rồi chấm vào chén nước mắm chua ngọt.
Rau ăn kèm đủ loại, tùy theo mùa. Mùa mưa có lá cách, lá lụa, rau càng cua, mùa nắng thì cải xanh, dưa leo, chuối chát. Đặc biệt, có nơi còn cuốn bánh xèo với cọng lúa non, nhai vào nghe thơm thơm mùi đồng ruộng.
Nước mắm ăn bánh xèo cũng cầu kỳ. Phải pha cho vừa miệng, có vị ngọt đặc trưng của miền Tây, có chút cay cay của ớt, chút chua nhẹ của chanh, tỏi băm nhuyễn nổi lên trên, chan lên miếng bánh là tròn vị.
Ngày xưa, nhà nào có đổ bánh xèo là trẻ con mừng lắm. Cả nhà quây quần bên bếp, má đổ bánh, con cầm chén nước mắm chực sẵn, bánh vừa chín là chấm ăn ngay. Cái cảnh ngồi co ro bên bếp củi, nhìn má thoăn thoắt tráng bột, thoáng chốc mà một chồng bánh vàng ươm đã dọn lên mâm, ai mà quên cho được.
Bây giờ, giữa phố thị, bánh xèo không thiếu, nhưng để tìm lại cái hương vị quê nhà, cái cảm giác ngồi giữa vườn, hít hà mùi bánh xèo nóng hổi thì không dễ nhưng vẫn có những nơi giữ được cái tình quê trong từng chiếc bánh. Có những góc nhỏ bên vàm sông, nơi người ta vẫn nhóm bếp củi, vẫn để khách tự tay đổ bánh, vẫn còn những món ăn dân dã như má ngày xưa vẫn nấu…
Chỉ cần nghe tiếng “xèo” vang lên, lòng đã thấy ấm áp như một chiều quê xa lắc…
